คู่มือด้านอาหารอย่างเป็นทางการของจังหวัดอาโอโมริ

สถาบันวิจัยฮิโรซากิโคงินที่ตั้งอยู่ในอำเภอฮิโรซากิแห่งนี้ ดำเนินการทุกอย่างตั้งแต่การพัฒนาผลิตภัณฑ์ไปจนถึงการวางจำหน่าย โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างอาชีพจากโคงินซาชิและส่งต่อวัฒนธรรม คุณซาดาฮารุ นาริตะ ผู้ที่เป็นประธานกรรมการรุ่นที่ 3 ยังคงค้นคว้าเกี่ยวกับโคงินซาชิต่อเนื่องมาตั้งแต่ปี 1942 พร้อมทั้งถ่ายทอดเสน่ห์ดึงดูดใจของโคงินซาชิไปพร้อมๆ กัน

คุณนาริตะเล่าว่า “คำว่าโคงิน แต่เดิมหมายถึงชุดทำงานสั้นๆ เหมือนกับเสื้อคลุมฮันเต็งที่ทำจากผ้าลินินครับ และเป็นคำที่ใช้กันทั่วญี่ปุ่น และเพราะในสึงารุจะมีการปักที่ชุดทำงานด้วยจึงเราเรียกว่า “โคงินซาชิ” ครับ”

กล่าวกันว่าในสมัยเอโดะ เหล่าเกษตรกรในสึงารุได้รับอนุญาตให้สวมชุดกิโมโนที่ทำจากผ้าลินินเท่านั้น และเพื่อรักษาความอบอุ่นและเสริมสร้างเนื้อผ้าให้แข็งแรงต้านความหนาวเย็นในฤดูหนาว จึงเริ่มใช้การปักบนผ้าลินินย้อมครามโดยใช้ด้ายจากฝ้ายเนื้อหนา และค่อยๆ สร้างลวดลายเรขาคณิตที่ไม่เหมือนใครและ “สึงารุ โคงินซาชิ” ก็ได้ถือกำเนิดขึ้น

“โคงินซาชิ” ในสึงารุ จังหวัดอาโอโมริ, “ฮิชิซาชิ” ทางตอนใต้ของจังหวัดอาโอโมริ และ “โชไนซาชิ” ในจังหวัดยามากาตะ ถูกเรียกว่าเป็น 3 งานปักซาชิโกะขึ้นชื่อในญี่ปุ่น และวัฒนธรรมงานปักซาชิโกะก็ได้พัฒนาขึ้นในที่ต่างๆ โดยมีศูนย์กลางในภูมิภาคโทโฮคุซึ่งจะหนาวรุนแรงในฤดูหนาว

โคงินซาชิถูกปักโดยการนับด้ายยืนเป็นเลขคี่ เช่น 1, 3, 5 เป็นต้น และสร้างชุดลวดลายเพชรแนวตั้ง แต่โคงิน-ซาชิและสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน-ซาชิเพียงแห่งเดียวในอาโอโมริในญี่ปุ่นเท่านั้นที่เป็นลายเพชร โดยจะนับฝีเย็บและปักโดยการนับลายผ้า ดูเหมือนว่าจะหายากมาก

โคงินซาชิมีลายพื้นฐานประมาณ 40 แบบที่เรียกว่า “โมโดโกะ” ซึ่งนำมารวมกันเพื่อสร้างรูปแบบเรขาคณิตอันน่าตื่นตาตื่นใจ โมโดโกะมีชื่อเรียกต่างๆ เช่น “มาเมโกะ”, “ฮานาโกะ” และ “เนโกะ โนะ มานากุ” (หมายถึง “ตาแมว” ในภาษาถิ่นของสึงารุ) และว่ากันว่าชื่อเหล่านี้ใช้เพื่อถ่ายทอดวิธีการปักจากรุ่นสู่รุ่น

สถาบันวิจัยฮิโรซากิโคงินได้สะสมตัวอย่างของงานปักประมาณ 600 ชนิดที่สร้างขึ้นโดยผสมผสานโมโดโกะ และของใช้จุกจิกจากโคงินซาชิที่ไม่ซ้ำใครก็ถูกสร้างขึ้นโดยการประกอบกันระหว่างสีของผ้ากับสีของด้ายเข้าด้วยกัน และในขณะเดียวกันก็รักษาลวดลายแบบดั้งเดิมเอาไว้

โคงินซาชิเป็นการปักผ้าลินินโดยการใช้ด้ายจากฝ้าย ที่สถาบันวิจัยฮิโรซากิโคงิน โอบิ (ผ้าคาดเอว) บางส่วนก็ถูกทำเป็นเนื้อผ้าทอมือ และยังมีเครื่องทอผ้าจากด้ายลินินด้วยเช่นกัน รวมทั้งมีช่างฝีมือเพียงคนเดียวเท่านั้นที่สามารถใช้เครื่องทอผ้าได้ และช่างฝีมือรุ่นเยาว์ก็กำลังเรียนรู้เพื่อสืบต่อเทคนิคเหล่านี้ต่อไป

สำหรับสินค้าทั่วไป ผ้าลินินจะถูกตัดโดยใช้กรรไกรตัดให้พอดีกับขนาดของสินค้าแต่ละชิ้น โดยปกติ เมื่อคุณตัดผ้า ก็มีแนวโน้มที่ด้ายจะหลุดลุ่ย แต่ผ้าที่ตัดตรงตามแนวด้ายเส้นยืนจะมีโอกาสหลุดลุ่ยน้อยกว่า และนี่ก็เป็นเทคนิคที่สามารถทำได้ด้วยทักษะของช่างฝีมือเท่านั้น

เมื่อกำหนดแบบที่จะปักบนผ้าแล้ว จะค่อยๆ ปักเข็มไปทีละ 1 แถวอย่างประณีต และเมื่อดึงเข็มหลังจากปักทั้งหมดใน 1 แถวแล้ว ก็จะเกิดลวดลาย 1 แถวจากด้ายสีขาวบนผ้าสีน้ำเงินเข้ม การทำเสื้อแจ็กเกตที่ให้ความอบอุ่นโดยการปักลงไปในแต่ละฝีเข็มด้วยวิธีนี้คาดคะเนได้เลยว่าเป็นงานที่ยาก แม้จะบอกว่าเป็นภูมิปัญญาที่จำเป็นในการเอาชนะฤดูหนาวในสึงารุก็ตาม

เมื่อปักผ้าเสร็จแล้ว จะรีดด้วยเตารีดอย่างระมัดระวังและดึงผ้าเพื่อไม่ให้เนื้อผ้าเกิดการอุดตัน ด้วยกระบวนการนี้เองความสวยงามในขั้นตอนสุดท้ายดูเหมือนจะเปลี่ยนแปลงไป และมีการใช้เตารีดที่มีน้ำหนักมากซึ่งใช้งานมานานหลายปีที่สถาบันวิจัยฮิโรซากิโคงินเพื่อดึงผ้าอย่างมั่นคงจนกระทั่งได้ขนาด

ปัจจุบันสถาบันฮิโรซากิโคงินมีนักปักผ้าประมาณ 120 คนที่เป็นสมาชิกที่ขึ้นทะเบียน พนักงานจะประกอบด้วยผู้คนจากหลากหลายช่วงอายุ เช่น เกษตรกรและแม่บ้าน และว่ากันว่ามีราว 30 คนที่ถูกร้องขอให้ทำงานโคงินซาชิเป็นประจำ ที่นี่มีการรักษาธรรมเนียมของโคงินซาชิซึ่งมีพื้นฐานมาจากโมโดโกะโดยเป็นการปักด้วยพิมพ์เขียวซึ่งเป็นแบบที่ถูกกำหนดไว้ลงบนผ้าตามขนาดที่กำหนด

สินค้าโคงินซาชิไม่ได้จบเพียงแค่การปักโคงินซาชิลงบนผ้าเท่านั้น ผ้าที่มีการปักโคงินซาชิจะผ่านการตัดเย็บจนกลายเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น กระเป๋า กระเป๋าใบเล็ก กระดุม ฯลฯ สมาชิกประมาณ 10 คนที่เชี่ยวชาญงานตัดเย็บจะตัดเย็บด้วยมือ (บางส่วนเป็นการตัดเย็บภายนอกจังหวัด) เพื่อเพิ่มมูลค่าและคุณภาพในฐานะสินค้า

ผลิตภัณฑ์โคงินซาชิเป็นงานฝีมือแบบดั้งเดิมที่เราอยากแนะนำให้ซื้อเป็นของที่ระลึก

เมื่อไม่นานมานี้ผลิตภัณฑ์โคงินซาชิในสีสันสดใสและน่ารักที่ใช้ลวดลายที่มีมาตั้งแต่อดีตได้มีเพิ่มมากขึ้น นอกเหนือจากของใช้จุกจิกที่สามารถใช้งานได้ใกล้ตัว เช่น กระเป๋า กระเป๋าใบเล็ก ผ้าผืนเล็กๆ ที่ทำด้วยผ้าไหมที่ใช้เมื่อสวมชุดกิโมโนแล้ว ที่นี่ยังท้าทายตัวเองด้วยผลิตภัณฑ์ที่เป็นการร่วมมือกันกับการออกแบบตกแต่งภายในและเฟอร์นิเจอร์อีกด้วย นอกจากนี้ยังจัดแสดงในงานนิทรรศการ ฯลฯ ในต่างประเทศอย่างแข็งขัน และเผยแพร่โคงินซาชิซึ่งเป็นวัฒนธรรมดั้งเดิมของอาโอโมริออกไปทั่วโลก

คุณนาริตะกล่าวว่า “ผมอยากอนุรักษ์วัฒนธรรมโคงินซาชิที่เป็นงานฝีมือไว้ครับ” และเล่าว่าเนื่องจากมีการปกป้องสภาพแวดล้อมที่ผู้คนที่อาศัยอยู่ในสึงารุสามารถทำงานปักโคงินซาชิเป็นงานฝีมือต่อไปได้ จึงต้องการรักษาวัฒนธรรมดั้งเดิมที่สืบทอดมาจนถึงปัจจุบันเช่นกัน

โคงินซาชิถือกำเนิดขึ้นจากงานฝีมือในสึงารุ และถือเป็นงานฝีมือแบบดั้งเดิมที่แต่ละชิ้นจะไม่เหมือนกัน ดังนั้นถ้าคุณเจอสินค้าที่คุณชื่นชอบก็ไม่ควรพลาดที่จะซื้อติดไม้ติดมือมาให้ได้